[…] ο «Οστεοφύλακας», πρώτο πεζό έργο του συγγραφέα, είναι μια άκρως επιτυχημένη παρωδία: διατηρώντας το ανοιχτό της τέλος, παραμένει στέρεη στην κατασκευή, διαυγής στη σύλληψη και ευθύβολη στη στόχευσή της. Κυρίως όμως διαθέτει μια αυθύπαρκτη γλωσσική και υφολογική σκευή, η οποία, αν και παρωδιακή, δεν μιμείται τον εαυτό της.  

Υποβλητικό σκηνικό για μια νουβέλα που σατιρίζει την πρόσφατη τάση να γραφτεί εκ νέου η Ιστορία, με βάση σημερινές ιδεολογικές σκοπιμότητες και εθνοτικές ανακατατάξεις. Καθοριστικό στοιχείο, η γλώσσα της αφήγησης, προσεγμένη με γραμματικούς τύπους και σύνταξη της καθαρεύουσας, η οποία και αποβαίνει απολαυστική, όταν περιγράφει συγκεκαλυμμένα το αμαρτωλό παρελθόν των τεθνεώτων, επιμένοντας στις ερωτικές αταξίες ιερωμένων και στα έκτροπα παρανόμων. Μεγαλόσχημοι της Εκκλησίας και ήρωες του 1821 συμφύρονται με λήσταρχους των Αθηνών και κατοπινούς του αποκαλούμενου ακόμη μέχρι σήμερα και συμμοριτοπολέμου.
Ένα ταξίδι του Οστεοφύλακα, εκτός συνόρων, στο Τεπελένι, η κηδεία βαρέως ασθενούντος Μητροπολίτη και τέλος η κατάρρευση του οστεοφυλακίου δίνουν στη νουβέλα βαλκάνιες διαστάσεις και επίκαιρο χαρακτήρα, καθώς μάλιστα ο συγγραφέας απεργάζεται διασκεδαστικούς γρίφους μέσω της επιλογής των ονομάτων.  

Τίποτε το νεκροφιλικό ή το όντως μακάβριο δεν υπάρχει στο σύντομο αφήγημα του Μιχαηλίδη, που τείνει ευθύς εξαρχής προς τη μαύρη κωμωδία, μετατρέποντας το πνεύμα του σπαραγμού και του πένθους για την απώλεια της ανθρώπινης ζωής σε μιαν ιερατική παρωδία. Χρησιμοποιώντας την καθαρεύουσα της εκκλησίας, μια πολύ ισχυρή επιβίωση στην κατά τα άλλα απολύτως ενοποιημένη δημοτική η οποία επικράτησε στην Ελλάδα μετά τη μεταπολίτευση, ο συγγραφέας ξηλώνει με σπάνια λεπτότητα το σύστημα των αξιών της, χωρίς να αφήνει όρθιο το παραμικρό. […]
Θα επιμείνω στο θέμα του γλωσσικού παιχνιδιού του Μιχαηλίδη, γιατί ούτε εύκολο είναι ούτε απλό ή αυτονόητο. Η καθαρεύουσά του δεν αποτελεί μια στεγνή απομίμηση ύφους (τέτοιες έχουμε δει πολλές τα τελευταία χρόνια, και οι περισσότερες έχουν οδηγηθεί σε παταγώδη αποτυχία), αλλά έναν πλήρη, καθ’ ολοκληρίαν οργανισμό, η εσωτερική αποδιάρθρωση του οποίου κατορθώνεται με αδιόρατες, πλην ιδιαιτέρως προχωρημένες παραμορφώσεις που αποκαλύπτουν όχι μόνο την ετοιμότητα αλλά και το μέγεθος του ελέγχου τον οποίο ασκεί στο υλικό του ο συγγραφέας. Κλείνοντας, δεν θα δυσκολευτώ να ομολογήσω πως περιμένω με πραγματική αδημονία το επόμενο βήμα του.  

Ο Μιχαηλίδης αναπτύσσει και διαχειρίζεται τη θεματική του, με μια ξεκάθαρη σατιρική οπτική. Χρησιμοποιεί με επιτυχία πολλούς από τους τρόπους και τους μηχανισμούς της σάτιρας, όπως την υπερβολή, την καριτακούρα, τη διακωμώδηση, την αλληγορία ή την παρωδία ακόμα.[…]
Ο Μιχαηλίδης πετυχαίνει μια ικανοποιητική αφηγηματική ροή, με μια ευθύβολη , αλλά όχι εύκολη και δημαγωγική, σάτιρα. Αφήνει επιπλέον ανοιχτή την ειδολογική κατάληξη του αφηγήματός του.  

[…] θα μπορούσαμε να εντοπίσουμε σ’ αυτή τη νουβέλα, στοιχεία αξιοπρόσεκτα ως ευρηματικές επινοήσεις και ως γόνιμα αποτελέσματα της αφηγηματικής τεχνικής του Μιχαηλίδη. Αν, λόγου χάριν, έχουμε υπόψη μας ότι ο τωρινός πεζογράφος είναι πολύ περισσότερο ασκημένος ως ποιητής, καταλαβαίνουμε καλύτερα το γιατί οι πιο αξιοσημείωτες της νουβέλας του Οστεοφύλακος είναι εκείνες όπου η αφήγηση αποτελεί μια μεταφορά μέσα στη μεταφορά. Ή, επίσης, οι σελίδες όπου η αφήγηση απαγκιστρώνεται από τη δουλεία της ευθύγραμμης εξιστόρησης περιστατικών και επεισοδίων, τα οποία απλώς επαναλαμβάνουν την παρώδηση μιας κοινωνικής κατάστασης που ήδη την αντιλαμβανόμαστε ως γελοία.
[…] Μερικές από τις σελίδες όπου ο οστεοφύλακας περιγράφεται από τον αθέατο αφηγητή του Μιχαηλίδη, σαν να ονειρεύεται το όνειρό του ή σαν να αποτελεί το όνειρό του μια παραβολή που η εξήγησή της προεκτείνεται με μυστηριώδη τρόπο στην ίδια του τη ζωή, για μένα ήταν άκρως γοητευτικές και υποβλητικές. Το ίδιο γοητευτικές θα έλεγα πως είναι γενικά οι παραμυθητικές στιγμές του βιβλίου, η περιγραφή της ονειρικής καθόδου στον Άδη, η θέα των ψυχών, τέλος, η συνάντηση και ο διάλογος με το φύλακα της πύλης του άλλου κόσμου, που μου θύμισε την κλασική πια για την παγκόσμια λογοτεχνία συνάντηση του ανθρώπου με το φύλακα της Δίκης, στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Φραντς Κάφκα.  

[…] Το θαυμάσιο εύρημα της Οστεοπόλεως, που όσο η αφήγηση βαθαίνει αποκτά μια όλο και δραστικότερη αλληγορική διάσταση, δεν θα έβρισκε το στόχο του αν δεν είχε ως όχημα μια καλοδουλεμένη αρχαΐζουσα γλώσσα, που συνέχει με έξοχο τρόπο το κείμενο –το οποίο, σημειωτέον, είναι γραμμένο σε ένα πολύ προσεκτικό τρίτο πρόσωπο εστιασμένο από την πλευρά του κεντρικού ήρωα. Ο Μάριος Μιχαηλίδης πετυχαίνει να προσδώσει βάρος καθώς και συμβολικό και συγκινησιακό βάθος στις μόλις εκατόν τόσες σελίδες του, υπογράφοντας μια –από κάθε άποψη- άρτια νουβέλα. Ύφος, πλοκή, θέμα και δραματουργική επεξεργασία σε αγαστή συνεργασία. Τι περισσότερο να ζητήσει κανείς από έναν πρωτοεμφανιζόμενο; 

Ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα της νουβέλας, είναι η γλώσσα της. Η απλή καθαρεύουσα, που στην αρχή ίσως ξενίσει τον αναγνώστη, αποδεικνύεται ιδανικά λειτουργική για την ατμόσφαιρα του έργου. Δεν αντανακλά τόσο μια όψη του παρελθόντος, αλλά μια νοοτροπία, έναν τρόπο σκέψης που είναι συνυφασμένος με τη γλώσσα, που απορρέει από την ίδια τη γλώσσα, εκμαιεύοντας από αυτήν τόσο την ηθική όσο και την αισθητική του διάσταση. Μια γλώσσα, όπου το παιχνίδι νεκροζώντανων λέξεων παιχνιδίζει με το θέμα και την πλοκή του ίδιου του έργου. […]
Ο Οστεοφύλαξ είναι μια μεστή, απέριττη νουβέλα, της οποίας ο πλούτος πηγάζει από τον ευφυή σχεδιασμό της, τις υπαινικτικές θέσεις όπου έχουν τοποθετηθεί τα βασικά της στοιχεία και μια γλώσσα, όπου η κάθε λέξη υπηρετεί πιστά τις προθέσεις του συγγραφέα και την ενότητα του έργου.  

[…] θα μπορούσαμε να εντοπίσουμε σ’ αυτή τη νουβέλα στοιχεία αξιοπρόσεκτα, ως ευρηματικές επινοήσεις και ως γόνιμα αποτελέσματα της αφηγηματικής τεχνικής του Μιχαηλίδη. […]
Γοητευτικές θα έλεγα πως είναι γενικά οι παραμυθητικές στιγμές του βιβλίου, η περιγραφή της ονειρικής καθόδου στον Άδη, η θέα των ψυχών, τέλος, η συνάντηση και ο διάλογος με το φύλακα της πόλης του άλλου κόσμου, που μου θύμισε την κλασική πια για την παγκόσμια λογοτεχνία συνάντηση του ανθρώπου με το φύλακα της Δίκης, στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Φραντς Κάφκα.  

Υποβλητικό σκηνικό για μια νουβέλα που σατιρίζει την πρόσφατη τάση να γραφτεί εκ νέου η Ιστορία, με βάση σημερινές ιδεολογικές σκοπιμότητες και εθνοτικές ανακατατάξεις. Καθοριστικό στοιχείο, η γλώσσα της αφήγησης, προσεγμένη με γραμματικούς τύπους και σύνταξη της καθαρεύουσας, η οποία και αποβαίνει απολαυστική, όταν περιγράφει συγκεκαλυμμένα το αμαρτωλό παρελθόν των τεθνεώτων, επιμένοντας στις ερωτικές αταξίες ιερωμένων και στα έκτροπα παρανόμων. 

pandoxeio.com