Μετά το πολυβραβευμένο Σάγκι Μπέιν, τούτο το δεύτερο μυθιστόρημα του Douglas Stuart, O νεαρός Μάνγκο, είναι αναμφίβολα συναρπαστικό, γραμμένο με ζηλευτή αμεσότητα, μα πέρα απ’ όλα τα άλλα ο αναγνώστης νιώθει σε κάθε του σελίδα πως είναι ένα έντιμο βιβλίο που στέκεται με αγάπη πάνω στους ανθρώπους της ιστορίας του, προσπαθώντας να τους καταλάβει χωρίς στην πραγματικότητα να τους κρίνει.

Ο έρωτας ανάμεσα στους δύο εφήβους, στον προτεστάντη Μάνγκο και τον καθολικό Τζέιμς, είναι στο κέντρο αυτής της ιστορίας ꟷ ένα απ’ τα κέντρα της, γιατί ο Stuart σκύβει εξίσου πάνω απ’ όλους τους χαρακτήρες του ζωντανεύοντάς τους: τη Μο-Μόου, την αλκοολική μητέρα του Μάνγκο που περιφέρει τη ζωή της, με απελπισία και με πείσμα μαζί, από άντρα σ’ άντρα, φτάνοντας να παρατήσει τα παιδιά της﮲ την Τζόντι την αδερφή του, που ’χει όνειρα και δίνει μάχη γι’ αυτά﮲ τον Χα-Χα, τον ομοφοβικό μεγάλο αδερφό του Μάνγκο, αρχηγό συμμορίας, που, πίσω από την πλαστή εικόνα τρωτότητας που δίνουν τα γυαλιά του και το μπόι του, ζει τη ζωή του σαν έναν διαρκή λυσσαλέο αγώνα για επιβίωση. Ωστόσο, κεντρικός χαρακτήρας του βιβλίου είναι επίσης η ίδια η Γλασκόβη, οι εργατικές της συνοικίες που μαστίζονται απ’ την ανεργία λίγα χρόνια μετά την κυβέρνηση Θάτσερ.

Κι ανάμεσα στις σελίδες της Γλασκόβης πλέκεται μια διήμερη εκδρομή που η μητέρα του Μάνγκο, με την ιδέα πως έτσι ο γιος της θα «αντρωθεί», τον υποχρεώνει να κάνει με δύο ουσιαστικά άγνωστούς της, διαταραγμένους και βίαιους άντρες, σε μια λίμνη της Σκοτίας. Αυτές οι δύο ημέρες, με τη δυσοίωνη αρχή τους και την τραγωδία που ξετυλίγεται στη συνέχεια, είναι καθοριστικές για το αγόρι, όταν βρίσκεται αντιμέτωπο με τις ορέξεις των δύο αντρών και δοκιμάζεται πέρα απ’ τα όρια της αντοχής του, ανακαλύπτοντας τελικά μέσα του μια δύναμη που δεν ήξερε πως την είχε.

Ανακαλύπτοντας τελικά τον εαυτό του μέσ’ από μια αδιανόητα σκληρή μαθητεία σε τούτο το bildungsroman που την ωμότητα των περιγραφών του, από τις συγκρούσεις των συμμοριών στην πόλη ως ό,τι τρομερό συμβαίνει στην εκδρομή με τους δυο άντρες, την αντισταθμίζουν η τρυφεράδα των ομοερωτικών σκηνών ανάμεσα στα δυο αγόρια, ή ο τρόπος που στέκεται ο Μάνγκο με κατανόηση δίπλα στη μητέρα του, όταν τα άλλα δυο αδέρφια αρνούνται να τη συγχωρέσουν.

Η δύναμη του Μάνγκο είναι ακριβώς αυτή του η ικανότητα για ανανταπόδοτη αγάπη. Η άρνησή του να θυσιάσει μια έμφυτη αθωότητα, ακόμα κι όταν βάφεται τούτη η αθωότητα με αίμα, είναι τελικά ό,τι χαρίζει ρώμη στην ιστορία του Stuart και ειλικρίνεια στη μυθιστορηματική του φωνή. Στο ύφος του δεν καινοτομεί, οι λέξεις του και οι περιγραφές του υπηρετούν την ιστορία του, οι σκηνές πλάθονται με εικονογραφική ενάργεια, με μια κινηματογραφική αμεσότητα στην αποτύπωσή τους. Είναι εντέλει μια «λαϊκή» μυθοπλασία, σημερινή μεν γιατί στον ομοερωτισμό της δεν χρειάζεται να καταφύγει σε συγκαλύψεις και υπονοούμενα, αλλά παρ’ όλα αυτά φτιαγμένη με στέρεα, παλαιά υλικά.

Μιχάλης Μακρόπουλος