Με ρωτάνε συχνά τι με έκανε να γράψω αυτό το βιβλίο και πώς εμπνεύστηκα την ιστορία του Εντί Ζιράλ. Όπως πολλές ιδέες, έτσι και η δική μου, προέκυψε από ένα καλειδοσκόπιο σκέψεων, που σιγά σιγά βρήκαν τον δρόμο τους και έχτισαν από κοινού μια ιστορία.

Πολλά χρόνια πριν, στη διπλωματική μου ασχολήθηκα με τις παρατάξεις εντός της Γαλλικής Αντίστασης και με ξάφνιασε ο βαθμός διαφωνίας και καχυποψίας μεταξύ των διάφορων ομάδων. Ταυτόχρονα, γνώρισα και δύο πρώην αντιστασιακούς που ήταν βαθιά αντιπαθείς άνθρωποι – τους είχα στο μυαλό μου ως ήρωες και φυσικά και ήταν· απλώς δεν αντιστοιχούσαν στον κλασικό ιδεότυπο του ήρωα. Κι αυτό χαράκτηκε στο μυαλό μου – αυτή η ιδέα ότι οι ήρωες δεν χρειάζεται να είναι αναγκαστικά καλοί άνθρωποι, και το αντίστροφο. Αυτός ήταν ο σπόρος από τον οποίο φύτρωσε ο Εντί και η ιστορία του.

Παράλληλα, πάντοτε με ενδιέφερε περισσότερο η κοινωνική ιστορία μιας περιόδου. Διάβασα μερικά στατιστικά στοιχεία σύμφωνα με τα οποία, κατά τη διάρκεια της Κατοχής, ένα τρία τοις εκατό του γαλλικού πληθυσμού συμμετείχε ενεργά στην Αντίσταση κι ένα τρία τοις εκατό συνεργαζόταν ενεργά με τον εχθρό. Όλοι μας έχουμε δει τις αντίστοιχες ηρωικές ταινίες κι έχουμε διαβάσει για τους αντιστασιακούς και τους δωσίλογους, ήθελα όμως να μάθω πώς ήταν η ζωή για το υπόλοιπο ενενήντα τέσσερα τοις εκατό, για τον άνθρωπο που απλώς προσπαθούσε κάθε μέρα να επιβιώσει και να τα βγάλει πέρα, να πιάσει θέση στην ουρά για το ψωμί και να μη χάσει τη δουλειά του. Ίσως μια ακραία εκδοχή αυτού του ανθρώπου είναι ένας ντετέκτιβ της αστυνομίας υπό τον ναζιστικό ζυγό – πώς συμφιλιώνεσαι με την ιδέα ότι ερευνάς εγκλήματα της καθημερινότητας όταν ο κόσμος σου έχει γυρίσει ανάποδα; Αναγκάζεσαι να κάνεις τη δουλειά σου στον ρυθμό που υπαγορεύει ο κατακτητής, αλλά και να καταδώσεις τους δικούς σου ανθρώπους, άρα ως ποιο βαθμό δείχνεις ανοχή και ως ποιο βαθμό τολμάς να αντιταχθείς σε αυτό;

Και φυσικά, η αντίσταση και η συνεργασία δεν είναι σαφείς έννοιες. Αν κρατήσεις τη δουλειά σου για να εξασφαλίσεις ένα πιάτο φαΐ, αλλά η δουλειά σου είναι να κατασκευάζεις οχήματα για τον πολεμικό εξοπλισμό των Ναζί, καθίστασαι  συνεργάτης τους; Αν, όπως ο Εντί, δέχεσαι εντολές από τον κατακτητή, σημαίνει ότι συνεργάζεσαι μαζί του ή ακόμα, σε κάνει να νιώθεις ότι συνεργάζεσαι μαζί του; Αυτή ακριβώς τη λεπτή γραμμή ανάμεσα στις δύο στάσεις και στο πώς αυτές ορίζονται θέλησα να θίξω μέσω του Εντί και των πράξεών του.

Ελπίζω να απολαύσετε την περιπέτεια του Εντί και τις αποφάσεις που καλείται να πάρει. Είμαι ενθουσιασμένος που οι εκδόσεις Μεταίχμιο εξέδωσαν το βιβλίο μου Οι ανεπιθύμητοι νεκροί στην Ελλάδα.

Chris Lloyd