Το βιβλίο αυτό δεν είναι η εξιστόρηση της Επανάστασης του 1821. Είναι μια συνθετική ματιά στο γεγονός γραμμένη όσο πιο απλά γίνεται για να μπορούν να την προσεγγίσουν τα παιδιά που δεν έχουν φτάσει ακόμη στη ΣΤ’ Δημοτικού. Αλλά και παιδιά που δεν έχουν διδαχθεί ακόμη καθόλου Ιστορία. Βεβαίως, ανάλογα με την ηλικία των παιδιών, ο/η εκπαιδευτικός και ο γονιός θα πρέπει να επιλέξουν ή να αναδιατυπώσουν μέρη του κειμένου. Ωστόσο το κείμενο είναι γραμμένο με τρόπο που αυτές οι παραλείψεις δεν επηρεάζουν τη γενική εικόνα που θέλουμε να αποκομίσει το παιδί για την Επανάσταση.
Στην πραγματικότητα δεν θέλουμε να αποκομίσει την έτοιμη αφήγηση που του προσφέρουμε! Στόχος είναι να νιώσει ο μικρός αναγνώστης την Επανάσταση ως μέρος της ιστορίας της πατρίδας του. Ως ένα γεγονός που δεν ανήκει σε ένα τόσο μακρινό παρελθόν. Αντίθετα, αφορά την ελευθερία που βιώνουμε σήμερα ως πολίτες ενός ελεύθερου κράτους. Κι έτσι να θησαυρίσει μέσα του πρώτες εικόνες και συναισθήματα που αργότερα θα επεξεργαστεί με μεγαλύτερη ωριμότητα.
Η συγγραφή αυτού του βιβλίου δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Η απλοποίηση της πληροφορίας μπορεί να οδηγήσει σε υπεραπλουστεύσεις που τελικά υπονομεύουν την ιστορική ακρίβεια.
Οι ιστορικοί με τους οποίους συνομίλησα και οι οποίοι διάβασαν το κείμενο (οι καθηγητές Κώστας Κωστής και Νικηφόρος Διαμαντούρος) με βοήθησαν πολύ να εξασφαλίσω αυτή την ισορροπία στις διατυπώσεις.
Μπορούμε άραγε να συγκινήσουμε τα παιδιά και να τα κάνουμε να αισθανθούν περήφανα για την Επανάσταση των Ελλήνων αφαιρώντας από την αφήγηση λέξεις όπως «Τούρκος» ή «σκλάβος» που οι ιστορικοί αποδοκιμάζουν ως ιστορικά ανακριβείς; Μπορούμε να μιλήσουμε για εθνική υπόθεση σε μια εποχή όπου οι άνθρωποι δεν είχαν την εθνική συνείδηση που καλλιεργήθηκε κατά τη διάρκεια του Αγώνα;
Κι όμως. Και συναισθήματα υπερηφάνειας και σκέψεις για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον μας μπορεί να γεννηθούν χωρίς τις φορτισμένες λέξεις που έχουμε μάθει να χρησιμοποιούμε τόσα χρόνια μιλώντας για τον Αγώνα των Ελλήνων για την ελευθερία. Η εικόνα του αγώνα των καλών εναντίον των κακών μπορεί να δώσει πια τη θέση της στον δύσκολο αγώνα των προγόνων μας που έζησαν 200 χρόνια πριν και που συνέλαβαν μια πρωτοπόρο ιδέα για την εποχή: την ιδέα του εθνικού κράτους και του δικαιώματος ενός λαού να χειρίζεται τις τύχες του και να κατοχυρώνει τα δικαιώματά του με ένα Σύνταγμα.
Λίγο είναι αυτό; Οι Έλληνες άνοιξαν τον δρόμο στους Βέλγους, τους Γερμανούς, τους Ιταλούς, τους Σέρβους, τους Ρουμάνους, τους Μαυροβούνιους, τους Βούλγαρους, τους Ιρλανδούς, ακόμα και τους Τούρκους, να ακολουθήσουν το παράδειγμά της και να δημιουργήσουν τα δικά τους εθνικά κράτη.
Όσο για την αφύπνιση της εθνικής συνείδησης, σε μια εποχή όπου οι λέξεις αυτές δεν υπήρχαν, σε έναν τόπο όπου μιλιόντουσαν πολλές γλώσσες, κι όχι μόνο ελληνικά, αυτό κι αν είναι που προκαλεί τον θαυμασμό!
Πολλοί άξιοι ερευνητές και παιδαγωγοί δεν πιστεύουν ότι η καλλιέργεια της εθνικής υπερηφάνειας πρέπει να είναι ο στόχος της διδασκαλίας της Ιστορίας. Η συγγραφέας δεν συμφωνεί. Περηφάνια ναι, αλλά για τους σωστούς λόγους που ανοίγουν ένα έθνος στον κόσμο και στις καινοτόμες ιδέες!
Εσείς όμως θα βρείτε στο βιβλίο αυτά που πιο πολύ κινούν το ενδιαφέρον σας και των παιδιών.
Το ταξίδι θα είναι γεμάτο χρώματα και εικόνες που αφαιρούν τη σκοτεινιά από την Ιστορία.
Ελένη Σβορώνου
17/03/2021
ΓΙΑ ΝΑ ΖΟΥΜΕ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ
Η Ελένη Σβορώνου δημιουργεί ένα βιβλίο για παιδιά από 6 ετών απαντώντας σε σοβαρά ερωτήματα όπως: Τι σημαίνει Επανάσταση; Ενάντια σε ποιον επαναστάτησαν οι Έλληνες; Τι συνέβη 200 χρόνια πριν και ζούμε εμείς ελεύθεροι; Ο Χρήστος Κούρτογλου εικονογραφεί.