http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=390674


 

http://news.kathimerini.gr/
 

http://www.tanea.gr/
 

Ο συγγραφέας περιγράφει τον αμερικανικό νότο ακριβώς όπως τον αντιλαμβανόταν: να σφύζει από ζωή και να βουλιάζει στη διαφθορά.

Κατάφερε να δημιουργήσει ένα μεγαλειώδες, διαχρονικό και αινιγματικό έργο το οποίο -στο σύνολό του- προκαλεί θαυμασμό αλλά και δέος, συχνά αμηχανία με τις απειροστές ερμηνευτικές του εκδοχές, τη μυθοπλαστική του επινοητικότητα και την εκφραστική του καινοτομία.

Σίγουρα ο Αμερικανός συγγραφέας Ουίλιαμ Φόκνερ (1897-1962) δεν είναι εύκολη περίπτωση και για να προσεγγίσει κανείς τα μυθιστορήματά του -τα οποία συγκαταλέγονται στα σημαντικότερα του εικοστού αιώνα- είναι μάλλον χρήσιμο να λάβει υπόψη του τις ιδιαιτερότητες των εκπληκτικών νεωτερισμών του. Πάντως, η προκλητικότητα -θα έλεγε κανείς- του μοντερνισμού του Φόκνερ μετριάζεται κάπως, γιατί συνυπάρχει με αρκετά από τα στοιχεία της τεχνικής του κλασικού μυθιστορήματος: Τέτοια είναι η αφήγηση με στέρεη πλοκή και οι χαρακτήρες που διαγράφονται -λίγο πολύ- ολοκληρωμένοι. Στα κείμενα του Φόκνερ, με άλλα λόγια, συνυπάρχουν επιδέξια ο μοντερνισμός και ο ρεαλισμός με την κλασική του έννοια. Σε κάθε περίπτωση, η πρωτοποριακή τεχνική του σπουδαίου λογοτέχνη περιλαμβάνει τον εσωτερικό μονόλογο, τη διάσπαση του χρόνου και της πλοκής και την πολυφωνική αφήγηση με τρεις ή περισσότερες φωνές αφηγητών να ξετυλίγουν το νήμα της υπόθεσης. Τα γεγονότα και τα πρόσωπα, ακολούθως, παρουσιάζονται κάτω από ποικίλες οπτικές γωνίες, φιλτράρονται -δηλαδή- μέσα από διαφορετικές προσωπικότητες και διαμορφώνεται έτσι μία πολυπρισματική εικόνα των πραγμάτων.

Απ' την άλλη, η γλώσσα του Φόκνερ είναι μαγική, συχνά περνά στο χώρο της ποίησης, για να επανέλθει, όμως, σε μια πιο πεζή, ρεαλιστική απεικόνιση της πραγματικότητας, ενώ συχνά αναμειγνύονται το ποιητικό όραμα και ο ρεαλισμός σε ένα ιδιότυπο γοητευτικό αμάλγαμα. Αλλά οι μυθοπλαστικές καινοτομίες του συγγραφέα αρχικά λειτούργησαν εις βάρος του -όπως γίνεται συνήθως: Ηδη, το μυθιστόρημα που τον έκανε γνωστό σε ολόκληρο τον κόσμο, «Η Βουή και το Πάθος» (1929), θεωρήθηκε από τους κριτικούς ηθελημένα δυσνόητο, τη σημασία του οποίου «μόνον ο Θεός και ο δημιουργός του μπορούν να καταλάβουν». Αγνωστος ή ακόμη και αμελητέος στη χώρα του, εκτιμήθηκε κυρίως στην Ευρώπη όπου απέκτησε -σχετικά σύντομα- ευρύτατη αποδοχή, για να έρθει το βραβείο Νόμπελ το 1949 και να συμβάλει καίρια στη διάδοση του έργου του. Και βέβαια «Η Βουή και το Πάθος» αποτελεί ένα εξαιρετικό επίτευγμα απαράμιλλης δεξιοτεχνίας που δίνει στον αναγνώστη τη δυνατότητα να δει, να ακούσει, να αισθανθεί, να περάσει -εν τέλει- μέσα από ένα μονοπάτι γεμάτο συναισθήματα και εμπειρίες, ακόμα και αν πρόκειται για πράγματα απλά, καθημερινά και ασήμαντα.

Χαμένη αθωότητα
Ο σκελετός του έργου είναι η παρακμή μιας οικογένειας, μια ιστορία χαμένης αθωότητας αλλά και αποτυχημένης αγάπης, σαν μια έλλειψη αυτοσεβασμού και αμοιβαιότητας. Επειτα από αυτό το εντυπωσιακό -σχεδόν αξεπέραστο- έργο το πιθανότερο θα ήταν ο Φόκνερ να βρισκόταν σε συγγραφικό αδιέξοδο. Και όμως, με το «Καθώς ψυχορραγώ» (1930), αυτό το τόσο ιδιόρρυθμο και απαιτητικό εγχείρημα, η κατάληξη ήταν ακόμα πιο εντυπωσιακή: Το μυθιστόρημα καταγράφει το οδοιπορικό μιας αγροτικής οικογένειας, που παλεύει με τα στοιχεία της φύσης και του ασυνείδητου, για να φθάσει στον οικογενειακό τάφο και να θάψει την πεθαμένη μητέρα. Αλλά η απληστία και η αθωότητα, η απομάκρυνση από τις καταβολές και η εισβολή του πολιτισμού στην επαρχία εμπλέκονται και συνενώνονται σε αυτό το απρόβλεπτο ταξίδι, που είναι επικό, τραγικό και συνάμα γελοίο. Το αριστούργημα του Φόκνερ, ωστόσο, παραμένει μάλλον το «Αβεσαλώμ, Αβεσαλώμ» (1936) -μια αλληγορική ιστορία, όπου διαπλέκονται όλα τα κοινωνικά και φυλετικά προβλήματα της Αμερικής, γραμμένη πάντα με τον αξεπέραστο τρόπο του συγγραφέα:

Μια αφήγηση ιδωμένη από ποικίλες οπτικές γωνίες και με διαφορετική συναισθηματική φόρτιση η καθεμιά, με αφηγητές διαφορετικής ηλικίας οι οποίοι δημιουργούν έναν παράξενο κόσμο κατόπτρων και αντανακλάσεων. Οσο για το «Ιερό» (εκδ. μεταίχμιο), είναι όχι μόνο το μυθιστόρημα που έκανε τον Φόκνερ διάσημο, αλλά και ένα πραγματικά σκανδαλώδες -για την εποχή του- βιβλίο: Η υπόθεση βασίζεται σε αληθινά περιστατικά των αρχών της δεκαετίας του '30 και αφορά στην αποπλάνηση μιας νεαρής φοιτήτριας και το βιασμό της με ένα παράξενο αντικείμενο από έναν σεξουαλικά ανίκανο κακοποιό. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Φόκνερ επιχειρεί να εξερευνήσει τα σεξουαλικά απωθημένα και τα πιο αλλοπρόσαλλα πάθη των ανθρώπων. Αλλωστε, η αιμομιξία, η σεξουαλική ανικανότητα και η ανεξέλεγκτη βία είναι συνήθη θέματα στο έργο του. Εδώ, ο συγγραφέας περιγράφει τον αμερικανικό νότο ακριβώς όπως τον αντιλαμβανόταν: να σφύζει από ζωή και να βουλιάζει στη διαφθορά. Καθώς, όμως, εκτυλίσσεται η δραματική ιστορία, παρεμβάλλονται υψηλής ποιότητας κωμικές σκηνές οι οποίες όχι μόνο δεν ενοχλούν αλλά μάλλον συγχωνεύονται μέσα στο εφιαλτικό σκηνικό του βιβλίου -καθιστώντας το ακόμα πιο ενδιαφέρον. Κατά τα άλλα, ο Φόκνερ καταφέρνει -πάντα με μία περίτεχνη αφήγηση- να δώσει μια ιστορία που αρχικά μοιάζει με ένα γοτθικό ρομάντζο, για να καταλήξει σε μία μνημειώδη σκιαγράφηση μιας κοινωνίας όπου οι ανθρώπινες σχέσεις είναι αδιέξοδες και -τελικά- χωρίς καμιά απολύτως σχέση με τον έρωτα...


 

http://www.bookpress.gr/