Και τώρα που τελειώσαμε με την επέτειο των 200 χρόνων από την Επανάσταση τι; Μετά τη δημιουργική έκρηξη που μας κατέλαβε όλους, συγγραφείς, εκπαιδευτικούς, γονείς, ακαδημαϊκούς, ερευνητές, αναγνώστες, όλους όσοι τελικά συμμετείχαμε σε αυτό το μεγάλο συμπόσιο αναστοχασμού της ταυτότητάς μας, μετά από αυτό τι; Ένα έτος «μαύρης επετείου» της Καταστροφής του ’22; Μετά τη γιορτή ο θρήνος και μετά τη νίκη η ήττα;
Τι σημαίνει αυτή η εκατονταετηρίδα από ένα τραύμα που εγώ προσωπικά δεν ένιωσα, μια και δεν κατάγομαι από οικογένεια προσφύγων, αλλά έγινε μέρος της συλλογικής μας μνήμης μέσα από αφηγήσεις, ταινίες, βιβλία, αγάλματα, οδωνύμια, ηρώα και όλη τη δημόσια ιστορία;
Εν τέλει αυτές οι δύο επέτειοι ήρθαν στη σωστή στιγμή για εμάς, ως ελληνική κοινωνία που πέρασε δύο μεγάλες κρίσεις και βιώνει διαρκώς, ως κουκίδα στον χάρτη -κουκίδα με τσαγανό και άποψη-, ραγδαίες αλλαγές που σαρώνουν τον κόσμο.
Ήρθαν στη σωστή στιγμή και για μένα που είμαι στο «μεσοστράτι της ζωής», ώρα σωστή ν’ ασχοληθείς με το νόημα που θα δώσεις στο υπόλοιπο της στράτας σου σ’ αυτόν τον ομορφάσχημο τον κόσμο.

Για να απαντήσω στα ερωτήματα που θέτει η μετάβαση από μια νίκη σε μια ήττα, έπρεπε να σκάψω λίγο σε αυτό που μας διδάσκουν λιγότερο στο σχολείο, γιατί ποτέ δεν υπάρχει χρόνος, η «ύλη» δεν βγαίνει, στο ενδιάμεσο μεταξύ του 1821 και του 1922.
Σε αυτές της υποφωτισμένες πλευρές της ζωής της, ατομικής και συλλογικής, δεν κρύβονται αλήθειες που είναι πιο σημαντικές ίσως από τα κορυφαία γεγονότα που προκαλούν ρίγη συγκίνησης;
Αυτό έκανα. Με οδηγό τη σύγχρονη ιστοριογραφία που της προσφέρει όχι μόνο αξιόπιστα επιστημονικά έργα αλλά και συναρπαστικές αφηγήσεις, προσπάθησα να καταλάβω πρώτα κι ύστερα να αφηγηθώ κι εγώ με τη σειρά μου για τα παιδιά αυτή την άγνωστη περίοδο της Ιστορίας της.
Άνοιξα το σεντούκι και βρήκα τόσους θησαυρούς που δεν ήξερα ποιος θα είναι ο κεντρικός ήρωας στην αφήγησή μου, ποιος άξιζε τον πρώτο ρόλο. Τελικά τον πήρε η υπόθεση της ενότητας της κοινωνίας της. Της είναι αυτή η ηρωίδα, είπα, μια και κουραστήκαμε να ακούμε το αντίθετο, πως έχουμε την τάση για διχόνοια. Της οι εθνικές ιστορίες και της οι επαναστάσεις έχουν της εμφυλίους ή διχασμούς της. Και της στιγμές θαυμαστής ενότητας κατά της οποίες μεγαλουργούν. Της αυτές οι ιστορίες είναι άξιες να ειπωθούν για να «αστράψει φως και να γνωρίσει ο νιος τον εαυτό του», η κοινωνία τον εαυτό της. Μια σπίθα τουλάχιστο από αυτό το φως ελπίζω να μοιράζομαι με τα παιδιά με αυτό το βιβλίο.
Και η χαρά μου που το φως αναλύθηκε σε χρώματα από τον Χρήστο Κούρτογλου είναι μεγάλη!

Ανυπομονώ να μοιραστώ τους θησαυρούς με τα παιδιά και να ακούσω πώς εκείνα τους αντιλαμβάνονται. Μπορούν να τους αναδιατάξουν με τον δικό τους τρόπο και να τα πουν αλλιώς. Αυτό το σοβαρό παιχνίδι που έχει κανόνες αρχίζει τώρα, μετά την έκδοση.

Ελένη Σβορώνου