Κυβέλη Καρδάση
CITY 231
Αχ, αυτά τα φαντάσματα!
Στο συγκεκριμένο βιβλίο θα διαπιστώσετε τον διακριτικό τρόπο με τον οποίο [ο Ντάρελ] καταφέρνει να κάνει τον αναγνώστη μέρος της προσωπικής του εμπειρίας. Πότε επιλέγοντας μια μετάβαση σε δεύτερο ενικό πρόσωπο για να μιλήσει για το υποκείμενο της κάθε πράξης, πότε περιγράφοντας με μοναδική ζωντάνια μικρές λεπτομέρειες από τη δράση που λαμβάνει χώρα τριγύρω του, πότε συνδυάζοντας αυτά που βλέπει με αυτά που ξέρει με έναν μοναδικό και συνάμα εντελώς φυσικό τρόπο, σαν να μιλάει σ’ ένα φίλο.
Νίκος Μπακουνάκης
ΤΟ ΒΗΜΑ
Η εμπειρία των νησιών
Το βιβλίο του [Λόρενς Ντάρελ] Τα ελληνικά νησιά αποτελεί ένα σταθμό στη μεσογειακή περιπλάνησή του. Το βιβλίο, που κυκλοφόρησε στα αγγλικά προς το τέλος της δεκαετίας του ’70, δεν είναι ένας κλασικός τουριστικός οδηγός των ελληνικών νησιών. Αν ήταν ένας τέτοιος οδηγός, σήμερα δεν θα είχε καμία αξία ή θα βρισκόταν υπό διαρκή αναθεώρηση. Τα ελληνικά νησιά διαβάζονται σήμερα με την ευχαρίστηση του πρωτόγνωρου, γιατί ο Ντάρελ δίνει περισσότερο αισθήσεις, περιγραφές ενός τοπίου που εξακολουθεί να υπάρχει πέρα από τις επεμβάσεις, συχνά τερατώδεις, των ανθρώπων. […] Εκείνο που άρεσε σε μένα, ως αναγνώστη, στο βιβλίο του Ντάρελ είναι οι δυνατές και πρωτότυπες εικόνες που δίνει για κάθε νησί, εικόνες συχνά τολμηρές. […] Το βιβλίο του Ντάρελ βγάζει από τα ελληνικά νησιά το πνεύμα του τόπου. Κι αυτό το στοιχείο το διαφοροποιεί από άλλες αφηγήσεις.
Ξενοφών Α. Μπρουντζάκης
ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ (Βιβλιοπόντικας), Ιούνιος 2007
[…] Μέσα από μια προσωπική αφήγηση ο Ντάρελ ταξιδεύει από νησί σε νησί μεταφέροντάς μας τις πολύτιμες εντυπώσεις ενός προικισμένου ταξιδιώτη που ξέρει να συνάπτει σχέσεις με τον τόπο που επισκέπτεται. Ο συγγραφέας μέσα από μια βαθύτερη αίσθηση σου δίνει την εντύπωση ότι τα μέρη που πρωτοβλέπει τα γνωρίζει από πρώτο χέρι. Παρασυρμένος από έναν ενθουσιασμό αφομοιώνει εμπειρίες, ηθογραφικές συνήθειες, διηγήσεις, που τις μεταδίδει σαν άνθρωπος του τόπου. Ξεπερνώντας κάθε δυσκολία ο Ντάρελ από λιμάνι σε λιμάνι καταφέρνει να ενώσει τα διάσπαρτα ελληνικά νησιά σ’ ένα θαυμάσιο ταξιδιωτικό ανάγνωσμα.
Χάιδω Σκανδύλα,
ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ, 1/7/2007
Ο Βρετανός συγγραφέας Λόρενς Ντάρελ υιοθέτησε την Ελλάδα ως δεύτερη πατρίδα του με μια λατρεία που δύσκολα κρύβεται και στο κείμενο. Στην αφήγησή του μπλέκει παραστατικές περιγραφές τοποθεσιών και γεωγραφικών χώρων με ιστορικά και μυθολογικά στιγμιότυπα καταδεικνύοντας μια αδιάρρηκτη συνέχεια που μπολιάζει το χθες στο σήμερα. Μας κάνει να ξαναερωτευθούμε το γαλάζιο της θάλασσας και του ουρανού και το απερίγραπτο ελληνικό φως που κάνει τα πάντα να φαίνονται μυθικά. […] Διαβάζεται σε κάθε ώρα, είναι ολοζώντανο, αιχμαλωτίζει το ενδιαφέρον και η γλώσσα ρέει με τέτοιο τρόπο που απλά δεν το αφήνεις κάτω.
Γιώργος Βέης
Η ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΑΥΓΗ, 2/9/2007
Από την πλευρά των Αγγλοσαξόνων
Οι περιηγητικές εντυπώσεις [του Ντάρελ] από έναν τόσο πολυπρισματικό, σημασιολογικά βαρύνοντα χώρο, όπως είναι η νησιωτική Ελλάδα, περιέχουν, μεταξύ άλλων, άφθονες οξυδερκείς παρατηρήσεις, ασφαλώς τεκμηριωμένους επαίνους, αναμενόμενες ή μη καταδικαστικές αποτιμήσεις, χιουμοριστικές ανακατατάξεις των πολιτισμικών-λαογραφικών δεδομένων, ήπιες ή προωθημένες θεολογικές εκτιμήσεις, φλεγματικές αλλά και αμιγώς θυμοειδείς προαιρέσεις ιδεολογικής υφής, αξιομνημόνευτους ευρηματικούς χειρισμούς της καταγραφής των χωροταξικών δεδομένων και βεβαίως καθ’ υπερβολήν αφορισμούς και κατεδαφιστικές ακρότητες, οι οποίες ενίοτε αγγίζουν το όριο του βέβηλου.
Γιώργος Βαϊλάκης
ΗΜΕΡΗΣΙΑ, 10/8/2007
«Χαρτογράφηση» Αιγαίου
Πολλοί συγγραφείς ανακαλύπτουν στην ταξιδιωτική φόρμα μια υψηλή μορφή του δημοσιογραφικού ρεπορτάζ, κάποιοι άλλοι την άμεση γλώσσα των επιτόπιων καταγραφών, ενώ άλλοι μια λυρική εκδοχή του δοκιμίου. Ο Λόρενς Ντάρελ τα ανακατεύει όλα εμπλουτίζοντας τον αφηγηματικό του λόγο με ιστορικά στοιχεία, παρατηρήσεις, πληροφορίες, σχόλια, περιγραφές προσώπων και καταστάσεων, δημιουργώντας ένα πολυεδρικό κείμενο που συντηρεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη, αποκαλύπτοντάς του τις αθέατες λεπτομέρειες και τις κρυμμένες όψεις και ιδιαιτερότητες του κάθε νησιού.
Θεόδωρος Γρηγοριάδης,
ΤΑ ΝΕΑ - Βιβλιοδρόμιο, 7.4.2012
Εκατό χρόνια από τη γέννηση ενός «κυνικού φιλέλληνα»