amagi.gr

kathimerini.gr

Ο Μπιλ Μπράισον διαθέτει μια σπάνια ικανότητα: Χάρη στο χιούμορ και την αφηγηματική του μαεστρία, μπορεί να εκλαϊκεύει σύνθετα και πολύπλοκα επιστημονικά θέματα, μετατρέποντάς τα σε ένα ελκυστικό ανάγνωσμα ακόμα και για έναν αστοιχείωτο όπως ο γράφων. Επιχειρώντας να ανασυστήσει, στη μικροκλίμακα ενός βιβλίου, την πανεπιστημονική αντίληψη για τον άνθρωπο και κόσμο που χαρακτήριζε τους δυτικούς επιστήμονες από την Αναγέννηση μέχρι και το τέλος του 19ου αιώνα, η αφήγησή του κινείται σε τρεις άξονες: αυτόν της ιστορίας της φύσης, αυτόν της ιστορίας της ανακάλυψης της φύσης από τον άνθρωπο και, τέλος, εκείνον των συνεπειών της επιστημονικής ανακάλυψης της φύσης. Μπροστά από τα μάτια του αναγνώστη, ο συγγραφέας κινείται με την ίδια άνεση από τον μακρόκοσμο των γαλαξιών στον μικρόκοσμο των κυττάρων· από τις θεωρίες για τη γέννηση του Σύμπαντος και τη δημιουργία της Γης, την ηλικία, το μέγεθος και τη σύνθεση του εσωτερικού της, περνά στο ατομικό και υποατομικό σύμπαν, δηλαδή στην κβαντική θεωρία (επιβεβαιώνοντας ότι σε αυτό το πεδίο «είναι σχεδόν αδύνατο στον μη ειδικό να ξεχωρίσει το θεμιτά αλλόκοτο από το θεοπάλαβο») και, τέλος, στην εμφάνιση της ζωής και του homo sapiens. Όλα αυτά τα θαυμαστά για τον μη ειδικό αναγνώστη ολοκληρώνονται, όμως, με μια μελαγχολική νότα, που αφορά τη στάση του ανθρώπου απέναντι στα υπόλοιπα έμβια: Ενώ η ύπαρξή μας στον πλανήτη καλύπτει κάτι λιγότερο από το 0,01% του γήινου χρόνου, είμαστε εκείνοι που με τη δράση μας τους τελευταίους αιώνες έχουμε φέρει τη Γη στα πρόθυρα καταστροφικών για τα έμβια μετασχηματισμών. Το γεγονός ότι είμαστε σε θέση όχι απλώς να το συνειδητοποιήσουμε αλλά και να δράσουμε ώστε να το εμποδίσουμε αποτελεί μια ηθική ευθύνη που δεν μπορούμε παρά να αναλάβουμε.