Το βιβλίο επιχειρεί να αναδείξει με αδρό και ευσύνοπτο τρόπο τις αντιθετικές διανοητικές και ιδεολογικές παραδόσεις που συγκροτούν, αλλά και τέμνουν την ευρωπαϊκή πολιτική κουλτούρα, διχάζοντας εσωτερικά την ευρωπαϊκή ταυτότητα.

Η ανάδειξη των αντιθετικών αυτών διανοητκών και ιδεολογικών παραδόσεων θεωρείται αναγκαία προϋπόθεση για τη συλλογική αυτογνωσία των ευρωπαϊκών λαών. Συγχρόνως, αποτελεί τον απαραίτητο διανοητικό εξοπλισμό για τη δημιουργία των όρων που μπορεί να οδηγήσουν στον μετασχηματισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μια υπερεθνική ομοσπονδία, που θα θεμελιωθεί στην ισοτιμία των εταίρων, την ιδιότητα του πολίτη, την κοινωνική δημοκρατία και τον πολιτικό και πολιτισμικό πλουραλισμό, υπερβαίνοντας τις ιστορικές διαφορές, τη γεωγραφική διαφοροποίηση, τις εθνοπολιτισμικές ιδιομορφίες και αναιρώντας τη διαφαινόμενη πολιτική επιλογή της στεγανοποίησης των ευρωπαϊκών συνόρων. Ο ουτοπικός χαρακτήρας του σχεδίου αυτού δεν αίρει την αναγκαιότητα του αγώνα για την ιστορική του πραγμάτωση.

Η απάντηση στη δημιουργία άψυχων και τεχνοκρατικών υπερεθνικών οργανισμών και στην επιλεκτική παγκοσμιοποίηση που δεν πρέπει να είναι η νοσταλγική υπεράσπιση του εθνικο-δημοκρατικού μοντέλου, που αποτελεί φυγή στο παρελθόν, πολιτισμική παλινδρόμηση, υπεραναπλήρωση της τραυματικής βίωσης του παρόντος. Απεναντίας, ενδεδειγμένη απάντηση αποτελεί ο αγώνας για την πραγμάτωση μιας νέας κοσμοπολιτικής τάξης με ριζοσπαστικό περιεχόμενο, που θα αποσυνδέσει τους ιστορικά προσδιορισμένους όρους του τρίπτυχου 'εθνικό κράτος - αντιπροσωπευτική δημοκρατία - ιδιότητα του πολίτη', δίνοντας οικουμενική διάσταση στα ανθρώπινα δικαιώματα και στην πολιτική, κοινωνική και πολιτισμική δημοκρατία.