«Το σπίτι της ευθυμίας» της Ίντιθ Γουόρτον

08/11/2023

«Το σπίτι της ευθυμίας» της Ίντιθ Γουόρτον

Το κλασικό αριστούργημα που εκδόθηκε το 1905 και σόκαρε την κοινωνία της Νέας Υόρκης, σε νέα μετάφραση της Μυρσίνης Γκανά. Διαβάστε τι γράφει η ίδια για το βιβλίο και την κεντρική ηρωίδα του.

«Τραγική σάτιρα» θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς Το σπίτι της ευθυμίας της Ίντιθ Γουόρτον, ξεκινώντας ήδη από τον τίτλο του βιβλίου. Ωστόσο, όπως όλα τα αριστουργήματα, αυτό το μυθιστόρημα ξεπερνάει κάθε διαχωριστική γραμμή μεταξύ λογοτεχνικών ειδών και αναδεικνύεται σε κάτι μοναδικό στο είδος του.

Η Γουόρτον ακτινογραφεί την υψηλή αμερικανική κοινωνία του τέλους του 19ου αιώνα αποκαλύπτοντας όλες τις «κακοήθειες», όλες τις παθολογίες της, που δεν περιορίζονται στο συγκεκριμένο χωροχρονικό πλαίσιο, αλλά εξακολουθούν να μας βασανίζουν. Τι μπορεί να βρει ο σύγχρονος αναγνώστης αν κοιτάξει πέρα από το ιστορικό πλαίσιο της εποχής; Τους κινδύνους που κρύβει το να ζει κανείς στηριζόμενος μόνο στην εικόνα του, την ομορφιά του. Τη σκληρότητα με την οποία ο κόσμος αντιμετωπίζει τις γυναίκες διαχρονικά. Αλλά και τη μάχη για να πετύχει κανείς την προσωπική ελευθερία του ζώντας σε μια εποχή, και μια κοινωνία, που λατρεύει πάνω απ’ όλα το χρήμα. (Μήπως όλα αυτά μας είναι οικεία;)

Η όμορφη και ανάλαφρη Λίλι Μπαρτ θα ακολουθήσει μια καθοδική, βασανιστική πορεία. Βιώνει το βάσανο του ανθρώπου που βρίσκεται μπροστά σε μια ηθική επιλογή για τον εαυτό του. Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, ίσως, αυτό που μπορεί να δείξει η Λίλι Μπαρτ στον σύγχρονο αναγνώστη είναι η αναγκαιότητα του ψυχικού σθένους, η τόλμη να εξετάσει κανείς τις εσωτερικές διεργασίες του και να ζήσει συνειδητά. Εκεί αποτυγχάνει οικτρά η Λίλι, παραμένοντας διαρκώς μετέωρη ανάμεσα στους κοινωνικούς αυτοματισμούς που έχει διδαχτεί από πολύ νωρίς και τις βαθύτερες εκλάμψεις συνειδητοποίησης στις οποίες είναι αρκετά έξυπνη ώστε να αποκτά πρόσβαση, χωρίς όμως να πετυχαίνει τη βαθύτερη ταύτισή της με τον πυρήνα της. Το γεγονός ότι είναι γυναίκα, και ότι οι κανόνες του περιβάλλοντός της είναι πολύ πιο αυστηροί για εκείνη απ’ ό,τι για τους άντρες γύρω της, παίζει βεβαίως καθοριστικό ρόλο.
Η κατάθλιψη στην οποία βυθίζεται η Λίλι είναι προϊόν αυτής της διαρκούς εσωτερικής σύγκρουσης ενός ανθρώπου που στέκεται στο κατώφλι μιας μεγάλης αλήθειας για τον ίδιο, αλλά τόσο το περιβάλλον του όσο και ο εαυτός του τον εμποδίζουν να κάνει αυτό το αποφασιστικό βήμα. Και αυτό είναι τελικά, για μένα, το βασικό ερώτημα με το οποίο μας φέρνει αντιμέτωπους Το σπίτι της ευθυμίας: υπάρχει άραγε τρόπος να διεκδικήσουμε την ελευθερία μας μέσα σε ένα ασφυκτικό περιβάλλον; Ακολουθώντας την πορεία της Λίλι, ο κάθε αναγνώστης και, κυρίως ίσως, η κάθε αναγνώστρια, θα δει ότι καθρεφτίζεται σε πολλά από τα κομμάτια της. Αν διαθέτει τη γενναιότητα που απαιτεί η σε βάθος ανάγνωση ενός σπουδαίου λογοτεχνικού κειμένου, όταν κλείσει το βιβλίο θα είναι καλύτερος, και πιο ελεύθερος, άνθρωπος.

Μυρσίνη Γκανά

Σχετικά βιβλία