ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ

10/10/2022

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ

Ένα χρήσιμο εργαλείο για φιλολόγους και μαθητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ

Με παραδείγματα από κείμενα της ελλαδικής και κυπριακής λογοτεχνίας

Αγαπητοί εκπαιδευτικοί,

Επικοινωνούμε μαζί σας με αφορμή το βιβλίο της Αφροδίτης Αθανασοπούλου Σχήματα λόγου: Με παραδείγματα από κείμενα της ελλαδικής και κυπριακής λογοτεχνίας, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις μας και απευθύνεται τόσο σε μαθητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης όσο και σε φιλολόγους, και μπορεί να φανεί ιδιαίτερα χρήσιμο στο εκπαιδευτικό σας έργο, καθώς σε αυτό παρουσιάζονται με τρόπο ευσύνοπτο αλλά σαφή τα βασικά σχήματα λόγου που χαρακτηρίζουν κατεξοχήν την ποίηση, χωρίς όμως να αποκλείεται η χρήση τους και στον πεζό λόγο.

ΓΝΩΡΙΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

Σχήματα λόγου: Με παραδείγματα από κείμενα της ελλαδικής και κυπριακής λογοτεχνίας
Αφροδίτη Αθανασοπούλου

Ένα εύχρηστο εγχειρίδιο στο οποίο περιλαμβάνονται γραμματικά (μορφοσυντακτικά) σχήματα λόγου, σχήματα ως προς τη θέση των λέξεων στον λόγο, σχήματα ως προς την πληρότητα του λόγου καθώς και σημασιολογικά σχήματα λόγου (λεκτικοί τρόποι). Τα παραδείγματα προέρχονται και από τη δημοτική παράδοση και από την επώνυμη λογοτεχνία, και αφορούν δημιουργούς οι οποίοι διδάσκονται στα σχολεία ή στα πανεπιστημιακά φιλολογικά τμήματα, ώστε η ανάλυση του ποιητικού λόγου, που αποτελεί βασικό στοιχείο του λογοτεχνικού γραμματισμού των μαθητών / φοιτητών, να μπορεί να διευκολύνεται και να ελέγχεται από την αναδρομή σε ένα εγχειρίδιο όπως αυτό.

Ξεφυλλίστε τις πρώτες σελίδες του βιβλίου ΕΔΩ.

ΜΙΑ ΠΡΩΤΗ ΔΙΑΚΡΙΣΗ
Ποια είναι η σχέση των όρων «εκφραστικά μέσα», «ποιητικοί τρόποι» και «σχήματα λόγου», οι οποίοι πολλές φορές χρησιμοποιούνται ως συνώνυμοι;

Εκφραστικά μέσα: Είναι ο πιο γενικός όρος. Τέτοια μέσα, για παράδειγμα, είναι και τα σημεία στίξης ή οι γλωσσοϋφολογικές επιλογές του δημιουργού, όπως η χρήση καθαρεύουσας ή διαλέκτου ή η επιφωνηματική χρήση λέξεων.
Σχήματα λόγου: Υπάγονται κάτω από τον γενικό όρο «εκφραστικά μέσα» και χονδρικά αφορούν είτε τη σύνταξη του λόγου και την πληρότητά του είτε τη σημασία των λέξεων.
Ποιητικοί τρόποι: Ο όρος χρησιμοποιείται για να επισημάνει τρόπους που βρίσκουμε κατεξοχήν στην ποιητική γλώσσα. Σχετίζονται βασικά με τα σημασιολογικά σχήματα λόγου (μεταφορά, συνεκδοχή, μετωνυμία κ.λπ.), αφορούν δηλαδή σε νοηματικές τροποποιήσεις της αρχικής –κυριολεκτικής– σημασίας των λέξεων, γι’ αυτό λέγονται και «λεκτικοί τρόποι».

Θα βρείτε ΕΔΩ έναν συγκεντρωτικό πίνακα με τα σχήματα λόγου που περιλαμβάνονται στο βιβλίο.

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Η Αφροδίτη Αθανασοπούλου είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα αφορούν τη λογοτεχνία του 19ου και του 20ού αιώνα, τη Νεοελληνική Μετρική, τις σχέσεις Ιστορίας – Λογοτεχνίας και τη Διδακτική της Λογοτεχνίας. Έχει συμμετάσχει σε πολλά επιστημονικά συνέδρια και έχει δημοσιεύσει μελέτες της για δημιουργούς και θέματα της Νεοελληνικής Φιλολογίας. Έχει συνεργαστεί επίσης ως μεταφράστρια ή/και επιμελήτρια στην έκδοση τόμων με σημαντική απήχηση στις νεοελληνικές σπουδές. Είναι η συντάκτρια του Προγράμματος Σπουδών Λογοτεχνίας στο πλαίσιο της Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης του Υπουργείου Παιδείας της Κύπρου (2009-10) και συντονίστρια της Συντακτικής Ομάδας των εγχειριδίων Ο λόγος ανάγκη της ψυχής για το Γυμνάσιο (2011-14).

Σχετικά βιβλία