Η έμπνευση για τη Λύτρωση ήρθε όταν διάβασα μια πολύ θλιβερή είδηση για την αυτοκτονία ενός νεαρού αγοριού στην Ισλανδία. Το παιδί, ηλικίας 11 χρονών, είχε πέσει θύμα bullying. Η ζωή του είχε γίνει τέτοια κόλαση που θεώρησε τον θάνατο καλύτερη επιλογή από το να συνεχίσει να ζει. Σε μια χώρα που δεν θα έπρεπε να υπάρχουν πολλά  να παραπονεθεί κανείς και όλοι να έχουν την ευκαιρία να ζήσουν μια καλύτερη ζωή, βρήκα ένα τέτοιο συμβάν καταφανώς τραγικό.
Είμαι αρκετά τυχερή να μην έχω δεχτεί ποτέ bullying ούτε ως παιδί ούτε ως ενήλικη και επίσης, κάτι που θεωρώ ακόμα πιο σημαντικό, ούτε στα παιδιά μου έχει συμβεί κάτι τέτοιο. Ωστόσο έχω φίλους και συγγενείς που δεν έχουν σταθεί τόσο τυχεροί. Μέσα από τις δικές τους εμπειρίες έχω δει τι κάνει το bullying σε μια οικογένεια, και πιο συγκεκριμένα στο παιδί που υπήρξε θύμα του. Τα παιδιά εκείνα, όπως άλλωστε όλα που έχουν πέσει θύματα τέτοιας συμπεριφοράς, δεν έκαναν τίποτα για να αξίζουν την άσχημη μεταχείριση και τον εξευτελισμό από τους γύρω τους. Ακούγοντας και παρατηρώντας τέτοια περιστατικά θυμώνω κυρίως εξαιτίας της αδικίας και της έλλειψης τρόπου να αντιδράσουν και να βάλουν τέλος στο μαρτύριο. Το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μου δεν φαίνεται ικανό να κάνει κάτι αποτελεσματικό και οι γονείς των παιδιών που ασκούν bullying μοιάζουν εξίσου αβοήθητοι, για να μην πω συχνά απρόθυμοι, να αντιμετωπίσουν το γεγονός ότι το αγαπημένο τους παιδί είναι ένας τραμπούκος. Στα ισλανδικά υπάρχει για το bullying η λέξη einelti, ενώ για να αποκαλέσουμε κάποιον «τραμπούκο» πρέπει να πούμε gerandi í eineltismáli που μεταφράζεται ως «ο δράστης μιας υπόθεσης bullying».
Οι λέξεις αυτές είναι ψυχρές, κλινικές και απομακρύνουν την πράξη από το υποκείμενό της. Βέβαια είναι ένα βήμα παραπέρα σε σχέση με την εποχή που ήμουν εγώ παιδί και δεν υπήρχε καν όρος για το bullying. Το αποκαλούσαν «πείραγμα» και το προσπερνούσαν λέγοντας ότι είναι «απλά κάτι παιδιάστικο».
Στην Ισλανδία δεν υπάρχει καθόλου οργανωμένο έγκλημα ούτε συμβαίνουν γενικά ιδιαίτερα βίαια εγκλήματα. Ένα αστυνομικό μυθιστόρημα λοιπόν που εκτυλίσσεται εκεί δεν μπορεί να βασιστεί στην αφήγηση μιας ιστορίας που περιλαμβάνει κάτι τέτοιο. Αντ’ αυτού ο συγγραφέας πρέπει να αναζητήσει την έμπνευση σε άλλα θέματα στην κοινωνία, όπως για παράδειγμα η βία στο οικογενειακό περιβάλλον ή η κοινωνική αδικία. Η ανικανότητα της κοινωνίας να διαχειριστεί και να αντιμετωπίσει φαινόμενα εκφοβισμού εμπίπτει στο δεύτερο παράδειγμα. Είμαι 100% σίγουρη ότι εάν ένα εντεκάχρονο παιδί πέθαινε εξαιτίας κάποιας βλάβης του lift σε κάποιο χιονοδρομικό κέντρο, θα λαμβάνονταν μέτρα ώστε να βεβαιωθούν ότι κάτι τέτοιο δεν θα συνέβαινε ποτέ ξανά. Έγινε κάτι αντίστοιχο και στην περίπτωση της αυτοκτονίας του εντεκάχρονου εξαιτίας του bullying; Όχι. Αυτό με κάνει να θυμώνω πάρα πολύ και αποτέλεσε ισχυρό κίνητρο για να γράψω μια ιστορία με κεντρικό θέμα τον εκφοβισμό.
Τέλος, με τα social media δόθηκε στους τραμπούκους πρόσβαση σε πιο ευρύ κοινό από το προαύλιο του σχολείου και επιπλέον η δυνατότητα να επιτίθενται στο θύμα τους χωρίς να πρέπει να το συναντήσουν πρόσωπο με πρόσωπο. Το θύμα δεν μπορεί να ξεφύγει από τα βασανιστήριά τους. Εάν προηγουμένως το bullying ήταν κακό, τώρα πια έχει γίνει φρικτό.
Όταν τελείωσα το βιβλίο σκέφτηκα να γράψω μια αφιέρωση του τύπου «Fuck you bullies». Ύστερα όμως συνειδητοποίησα ότι οι τραμπούκοι δεν είναι αναγνώστες. Όσοι διαβάζουν τείνουν να έχουν αρκετή συναίσθηση ώστε να καταλαβαίνουν ότι εάν κάνοντας κάποιον άλλο να αισθανθεί άσχημα, εσύ νιώθεις καλύτερα, τότε κάτι δεν πάει καθόλου καλά με σένα τον ίδιο.
Εάν σας ενδιαφέρει το ζήτημα και θέλετε να ανακαλύψετε πώς εκτόνωσα τον θυμό που έβραζε μέσα μου, σας παρακινώ να διαβάσετε τη Λύτρωση.
Yrsa Sigurdardottir