Παρόλο που συχνά στην εκπαιδευτική κοινότητα υπάρχει ερευνητική διάθεση όσον αφορά τα καθημερινά προβλήματα μέσα και έξω από την τάξη, καθώς και ενδιαφέρον για επιμόρφωση και επαγγελματική ανάπτυξη, τα δημιουργικά και δυναμικά αυτά στοιχεία σπάνια βρίσκουν ανταπόκριση και με την πάροδο του χρόνου κατά κανόνα αδρανοποιούνται. Η ρουτίνα της υπαλληλίας είναι συχνά η διάδοχος κατάσταση.

Το υλικό του βιβλίου προκύπτει μέσα από τη δυναμική ενός συνεδρίου και ενός ιδιότυπου σεμιναρίου που ακολούθησε αμέσως. Το σεμινάριο για τους 18 έμπειρους εκπαιδευτικούς ήταν ιδιότυπο, γιατί αυτοί που μίλησαν λιγότερο από όλους ήταν οι υποτιθέμενοι επιμορφωτές του.

Γίνεται μια απόπειρα άρθρωσης αυθεντικού εκπαιδευτικού λόγου για τέσσερα σημαντικά προαιρετικά εκπαιδευτικά προγράμματα (πολιτιστικά, περιβαλλοντικά, Comenius, κινητικότητα), των οποίων η επίδραση στα σχολεία είναι εμφανής.

Το καθένα από τα τέσσερα αυτά προγράμματα εξετάζεται κριτικά με εκπαιδευτικούς όρους: πέρα από εγκυκλίους, οδηγούς εφαρμογής κ.λπ. Αυτό που ενδιαφέρει είναι πώς τα κρίνουν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί. Πού βρίσκουν νόημα και πού παραλογισμό; Υπάρχει δυναμική; Μπορεί να προταθεί κάτι καλύτερο; Τα προγράμματα αυτά έχουν ομοιότητες, διαφορές; Να μείνουν παράλληλα στο υπάρχον αναλυτικό πρόγραμμα ή να ενταχθούν με κάποιους τρόπους σε αυτό;